Νικόλαος Λάβδας

Ο Νικόλαος Λάβδας γεννήθηκε στον Πιτροφό της Άνδρου το 1879 και απεβίωσε στην Αθήνα το 1940. Υπήρξε ονομαστός μαέστρος, συνθέτης και παιδαγωγός. Επίσης, δόκτωρ φυσικών επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κυρίως όμως διακρίθηκε ως οργανωτής και διευθυντής της "Αθηναϊκής Μανδολινάτας". Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών και ιδιωτικά, με τον Δ. Λαυράγκα. Ήδη από τα γυμνασιακά του χρόνια ασχολήθηκε τόσο με το μαντολίνο όσο και με το πρόβλημα της συγκρότησης σχετικού μουσικού συνόλου. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1896 (με τον αδελφό του Κωνσταντίνο και τους Βασίλειο Μήτσου και Γεώργιο Ψύλλα) παρουσίασε ένα αξιόλογο κουαρτέτο "μαντολινάτας" (2 μαντολίνα, μαντόλα, κιθάρα). Έτσι, το 1900, συγκρότησε ορχήστρα 20 εκτελεστών (μαντολινιστές, κιθαριστές, κ.λπ.) και έδωσε την πρώτη του συναυλία ("Παρνασσός", 26.5.1900). Η επιτυχία αυτής της συναυλίας τον ώθησε να ιδρύσει τον ίδιο χρόνο το Σύλλογο "Αθηναϊκή Μανδολινάτα", που υπήρξε το πρώτο αθηναϊκό Σωματείο του είδους και ήδη από τό 1901 είχε εξελιχθεί σε ολοκληρωμένο Ωδείο που δίδασκε όργανα (μαντολίνο, κιθάρα, βιολί, τσέλο, φλάουτο, πιάνο) αλλά και φωνητική μουσική καθώς και θεωρητικά. Διευθύνοντας αυτή την Ορχ., έδωσε σειρές θαυμάσιων συναυλιών και πραγματοποίησε "ειδικές" εξαιρετικά τιμητικές εμφανίσεις, όπως: στους Ολυμπιακούς Αγώνες (1906), στον βασιλιά της Ιταλίας Βίκτορα Εμμανουήλ Γ' (1907), στον Κάιζερ Γουλιέλμο Β' στο "Αχίλλειο" της Κερκύρας (1910). Επίσης πραγματοποίησε περιοδείες στο εξωτερικό (Κάιρο και Αλεξάνδρεια 1907, Σμύρνη 1908, Ν. Υόρκη 1912). Όμως η πιο δοξασμένη στιγμή (για την Ορχ. και τον άξιο μαέστρο της) ήταν το 1910, όταν στην Ιταλία, στον διεθνή Διαγωνισμό της Κρεμόνα, η μεν Ορχ. ήρθε 1η (μεταξύ 32 ονομαστών παρόμοιων συγκροτημάτων που διαγωνίστηκαν!...) κατακτώντας τα 3 πρώτα βραβεία της "διακεκριμένης κατηγορίας", το "μέγα βραβείο" και το χρυσό Μετάλλιο της βασιλομήτορος, ο ίδιος δε τιμήθηκε με το Α' βραβείο διεύθυνσης. Διετέλεσε επίσης καθηγητής φωνητικής στο Αρσάκειο και τις Σχολές της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας (1913-1937) και γενικός Επιθεωρητής μουσικής στη Μέση Εκπαίδευση (1937-1940). Στους μαθητές του οι Ηλίας Αλέσιος, Κων/νος Κυδωνιάτης, Σπύρος Σκιαδαρέσης, κ.ά. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και μέλος ΔΣ της ΕΕΜ (1931-1940). Επίσης, ταμίας του ΔΣ της «Ενώσεως Μουσικών Δημοσίας Εκπαιδεύσεως» (1930). Στις συνθέσεις του για μαντολινάτα περιλαμβάνονται: "Ελληνική Ουβερτούρα" (Εισαγωγή, βραβευμένη στον διεθνή Δαγωνισμό του Μιλάνου, 1912), "Ελληνική Ραψωδία" (στο μοτίβο του "`Ενας αητός καθότανε"), "Γόοι της Εκάβης" (συμφωνικό ποίημα που βραβεύτηκε στο Μιλάνο και εκδόθηκε από το περιοδικό "Ιλ Πλέτρο"), "Ανδριώτικος μπάλος", "Κρητικός χορός", "Βαρκαρόλα" (για βαρύτονο, χορωδία και μαντολινάτα, όπως και "2 νησιώτικα τραγούδια" με την ίδια διανομή), "Σκερτσέτο μπαλάμπιλε", "Σερενάτα", "Γκρετσίτα". Επίσης, εναρμονισμένα δημοτικά τραγούδια με συνοδεία ορχ.: "Κάτω στου βάλτου τα χωριά", "Του Κίτσου η μάνα κάθονταν", "Αυτά τα μάτια σ' Δήμο μ' τα γλαρά", «Ο Αητός», «Αφήνω γεια στις έμορφες», «Παντρεύουν την αγάπη μου», «Διαμαντούλα», «Γκρετσίτα», κ.λπ., διασκευές δημοτικών τραγουδιών για φωνή και ορχ.: "Η καταδίκη του Κλέφτη", "Σανσόν γκρεκ", "Η Βοσκοπούλα", "Ο γερο-Δήμος", κ.λπ., καντάδες και διασκευές δημοτικών για χορωδία: "Η υφάντρα του χωριού", "Οι Λομπαρδιανοί", "Τα πήρανε τα πρόβατα", κ.λπ., σχολικά τραγούδια, έργα παιδικού μουσικού θεάτρου, διάφορες εναρμονίσεις, κ.λπ. `Εγραψε και μουσική για επιθεωρήσεις («Αγκάθι» του Μ.Π. Αρμακόλλα 1917, κλπ.). Ακόμα, ενορχήστρωσε-διασκεύασε έργα ξένων συνθετών για μαντολινάτα. Ως μουσικός παιδαγωγός εξέδωσε "Μέθοδο μανδολίνου", "Μέθοδο Κιθάρας" και "Εγχειρίδιο Θεωρίας της Μουσικής". Σε αναγνώριση της μεγάλης προσφοράς του, τιμήθηκε απο τον Γεώργιο τον Α' με τον Σταυρό του Σωτήρος.